De discussie rondom de langstudeerboete lijkt tot nader orde gesloten. Studenten die meer dan een jaar langer doen over hun studie dan is vastgesteld, zijn verplicht een boete (of zegge een extra zak geld) van ruim 3000 euro te betalen. Dat heeft de rechtbank in Den Haag op 11 juli 2012 bepaald in een kort geding over het verhoogde collegegeld voor mensen die meer dan een jaar uitlopen.

De drie centrale argumenten van de rechter luiden:

1. Het is feitelijk niet onmogelijk om te blijven studeren; het is niet bewezen dat lagere klassen nu worden uitgesloten om te gaan studeren.
2. Nergens in de wet staat dat tijdens het spel de spelregels niet mogen worden veranderd.
3. Studenten hadden kunnen vermoeden dat hun collegegeld tijdens hun studie aan verandering onderhevig is.

A. Een toerist schaft een entreeticket aan voor de dierentuin. Hij mag voor tien euro naar binnen. Na een hele dag rond te hebben gewandeld, gebruikmakende van alle faciliteiten die het park te bieden heeft, begeeft hij zich richting de uitgang. Daar wordt hij echter geconfronteerd met een bebaarde hoge juridisch medewerker, die zichzelf Rechter noemt.

B. ‘Wilt u er uit, dan moet u een exit-ticket aanschaffen van € 50’, zegt Rechter.

‘Wat een dwaze onzin!’ roept de toerist. ‘Daar ben ik helemaal niet van op de hoogte gesteld. Waar staat dat ergens geschreven?’

‘Dat staat nergens geschreven, maar waarom zou dat ergens geschreven moeten staan?’

‘Ja! Als ik had geweten dat mijn verblijf geen € 10 maar € 60 zou kosten, had ik mij in zijn geheel anders voorbereid op deze tocht. Niet dat ik niet zou zijn gekomen -ik zou dat niet zonder meer kunnen zeggen-, maar wat u nu doet met mijn gevoel vind ik onethisch!’

‘Nou. Ik heb hier een handleiding met onze spelregels. Er staat echter niet in de spelregels dat de spelregels niet mogen worden veranderd! Daarom is dus nu ook met recht besloten om tijdens het spel de spelregels te veranderen.’

‘Dat is een redenering van iemand die ieder gevoel voor redelijkheid lijkt te hebben verloren. Het laat me denken aan een bandiet die vrijgelaten wordt omdat het OM alleen nog maar een kopie had van het strafdossier, in plaats van het origineel.’

C. ‘Ach kom, dat is onredelijke appels met zotte peren vergelijken. Wat is nu precies het probleem, beste toerist? U had toch zeker wel kunnen vermoeden dat voor amper € 10 u niet hier een hele dag zomaar kunt rondlopen? Bovendien, we moeten bezuinigen op onze dierentuin en zo hopen wij extra geld binnen te harken. Het is vanaf nu dan ook voor iedereen die alsnog de dierentuin bezoekt, uiterst helder dat indien zij hier een hele dag rondwandelen ze € 50 extra moeten betalen. Mochten ze echter binnen twee uur het park weer verlaten, dan brengen wij niets in rekening. Zo zijn we dan ook weer!’

‘Maar indien ik dit park binnen twee uur zou moeten verlaten om zo te voorkomen dat ik zwaar moet bijbetalen, zou ik toch nooit de schoonheid van het geheel kunnen aanschouwen? Ik zou mij moeten haasten, en ik zou constant onder psychologische druk staan van de tijd, waardoor een belangrijke esthetische waarde van dit dierentuinbezoek verloren zou gaan. Beseft u eigenlijk wel wat ik zeg met ‘psychologische druk’?’

‘Kom, kom. U overdrijft. U bent een volwassen man! Wees blij dat we u niet al na anderhalf uur parkbezoek de hoofdprijs laten betalen. U krijgt dus zelfs een halfuur van ons cadeau! Bovendien, de psychologische druk van de werkelijkheid buiten deze dierentuin is vele malen groter! Daar moet u ook mee omgaan.’

D. ‘Op deze manier zeker… Verwacht u overigens niet dat u op deze wijze vele bezoekers buiten uw dierentuin houdt? Ik vermoed dat u vele mensen die weinig te besteden hebben de schoonheid van het park ontzegt op deze manier.’

‘Luister. Het is volstrekt niet bewezen dat lagere klassen worden uitgesloten van een bezoek aan de dierentuin. Dat is ook logisch, want iets wat we op dit moment pas invoeren kan niet iets bewijzen wat pas na invoering blijkt. Kortom, we voeren het gewoon in, en dan constateren we later vanzelf wel dat allerlei mensen met weinig geld niet meer in onze dierentuin zijn geweest. Of niet natuurlijk. Het lijkt me ook iets wat we pas vele jaren later zullen gaan merken als het al fatsoenlijk is te onderzoeken. En om eerlijk te zijn vinden we dat onze populaire dieren in de dierentuin af en toe iets te druk worden bezocht….juist door de gewone mensen. Maar dat verklap ik u in vertrouwen.’

E. ‘Zoveel onzin heb ik zelden bij elkaar gehoord. En met veel bezoekers zou u eerder blij moeten zijn, evenals met de aantrekkingskracht van de populaire dieren. Niet iedereen heeft nu eenmaal de wens om een exotisch dier te bestuderen. Laat het toch aan de mensen zelf!
Het zou me overigens niets verbazen indien de werkelijke verantwoordelijke voor deze gekke maatregel, zelf op deze maatregel terug gaat komen. Is het niet zo dat het bestuur van de dierentuin binnenkort opnieuw gekozen moet worden?’

‘Juist. Na 12 september komt er een nieuwe Raad voor de Dierentuin. Ik heb inderdaad begrepen dat een aantal kandidaten van zins is om dit plan op te schorten. Maar daar heb ik op dit moment niets mee te maken.’

F. ‘Het brengt me bij een laatste overweging, waarbij ik speciaal aan u moet denken, hoge juridische medewerker. Ik zou ervoor zijn uw ruime salaris af te nemen en daarvoor in de plaats u een minimale vergoeding aan te bieden, zodat u net aan rond kunt komen. U kost immers behoorlijk wat publiek geld.’

‘Dat lijkt me niet verstandig en in strijd met afspraken. Het zou ook geen recht doen aan mijn belangrijke functie en maatschappelijke relevantie. Bovendien zou dit werk dan alleen aantrekkelijk zijn voor rijke meesters.’

‘Eenmaal Exit, alstublieft.’